۱- صنعت و ساختمان سه تار
۱-۱- سلیقه در پرداخت چوب:
سه تار در مراحل مختلف مورد پرداخت با رنده، سمباده، لیسه و … قرار میگیرد که کیفیت پرداخت، نشان از حوصله و سلیقه سازنده میباشد.
۲-۱- کیفیت رنگرزی:
سازندگان مختلف ممکن است روشهای زیادی برای رنگرزی انتخاب کنند مانند لاک الکل، سیلر و … ، که نوع رنگرزی و سلیقه در این مورد می تواند درصدای سه تار تاثیر بگذارد. (مثلا رنگهای پوشاننده میتواند جلوی ارتعاش الیاف چوب را بگیرد) البته رنگ در ظاهر زیبای سه تار بسیار موثر است.
۳-۱- انضباط و چینش گوشیها و کیفیت خرک و پرده:
چیدمان و کیفیت گوشیها از سلیقه در سوراخکاری و بُرقو زدن مناسب حکایت دارد و گوشی های خوش تراش هم به صدای سه تار کمک میکند و هم در نگهداری کوک موثر است. طراحی مناسب خرک در خوش صدایی سه تار بسیار موثر است که دست ساز بودن آن میتواند یک مزیت به شمار رود. جنس پرده و چیدمان منظم و کوک دقیق از پارامترهای بسیار مهمی است که از تخصص سازنده حکایت دارد.
۴-۱- کیفیت چسباندن کاسه و دسته و ترکه:
یکی از قسمتهای مهم در ساخت سه تار، سرهم کردن اجزای ساز و چسباندن قسمتهای مختلف آن است. زیبایی در اتصال اجزا، هم نشان از سلیقه سازنده دارد و هم میتواند به ایجاد صدایی متناسب کمک کند.
۵-۱- رعایت اندازهها و الگوها و وزن استاندارد:
در ساخت سه تار بر حسب اینکه چه الگویی مورد طراحی واقع شده است، استانداردهایی وجود دارد. مثلا قطر دسته، صفحه، ابعاد کاسه و … . از جزئیات مهم، فاصله سیم از دسته و فاصله سیمها از یکدیگر است. یک نکته ظریف، میزان بودن جاییست که در آن مضراب به سیم برخورد میکند که رعایت این نکات به ظرافت سه تار میافزاید. در برخی از سه تار ها وزن زیاد به معنی ضخامتهای نامناسب صفحه و کاسه یا خیس بودن چوب آن است. و در برخی، سبک بودن زیاد سه تار ها به معنی پوک بودن چوب و یا ضعیف بودن آن است که این به تجربه به دست میآید و با مقایسه با صدای ساز اعتبار پیدا میکند.
۲- کیفیت صوتی:
۱-۲- یک دست بودن صدا:
یک سه تار مناسب در نتهای مختلف دارای جنس صدای یکسان است که این نشان تخصص سازنده در تنظیم ضخامت صفحه و کاسه است که باعث میشود با تغییر پوزیسیونها، رنگ، حجم صدا و تونالیته سه تار عوض نشود.
۲-۲- حجم صدا:
حجم صدای مناسب در سه تار نشان تخصص سازنده است. رسیدن به یک حجم بالای صوتی و پرقدرت برای سه تار بسیار دشوار است که توان چوب شناسی و تنظیم ضخامت نیاز دارد و بسیار ارزشمند است.
۳-۲- جنس و نرمی صدا:
گزدار بودن، سطحی بودن، شُل بودن صدا و … از جمله عیوبی است که میتواند جنس صدا را تضعیف کند. صدای پخته، عمیق و جاافتاده از جمله اصطلاحاتی است که برای صداهای مناسب از آن یاد میشود. نرم بودن و راحت مضراب خوردن زیر دست نوازنده به این معنی که نوازنده برای درآوردن صدا از سه تار احتیاجی به صرف انرژی بیش از حد ندارد و صدا به راحتی از ساز خارج میشود.
۴-۲- نگهداری کوک:
چرخش راحت گوشیها (نداشتن حرکت پله ای) و عدم برگشت گوشیها پس از کوک کردن به معنی نگهداری مناسب کوک است که برای یک سه تار بسیار حیاتی است. البته فاکتورهایی مثل ضخامت صفحه، ارتفاع خرک و … در کوک موثر است که دراین مرحله از آنها نمیتوان گذشت.
saz24.ir